حمله هیتلر به شوروی :
هنگامیکه دراول تیرماه 1320 شمسی آلمان به شوروی حمله کرد. اهمیت استراتژیکی ایران در جنگ بین‌المللی دوم چند برابر گشت .
اهداف استراتژیک آلمان در حمله به شوروی :
هدف آلمانیها خرد کردن نیروهای دفاعی شوروی ، تصرف مسکو ، لنینگراد و کیف و رسیدن به چاههای نفت قفقاز بود .
آنها قصد داشتند پس از آنکه سپاه آفریقایی آلمان ، انگلیسیها را در مصر درهم کوبید ، همان ارتش به سوی خاورمیانه حرکت کند و از طریق فلسطین و عراق به سمت ایران بیاید و با ارتش اعزامی آنان به شوروی، در ایران تلاقی نموده و هر دو ارتش در معیت یکدیگر به هندوستان حمله ور شوند و با تصرف ذخایر نفت خیز جنوب ایران و منابع حیاتی هند امپراطوری انگلیس را به زانو درآوردند.
اتحاد شوروی و انگلستان :
در برابر این خطر عظیم انگلستان بی درنگ دست دوستی به سوی شوروی دراز کرد. هر
و طرف به همدیگر نیاز جدی داشتند و باعث شد تا موقتا اختلافات خود را کنار بگذارند .
از یک سو نیاز مبرم شورویها که در زیر ضربات کوبنده ارتش هیتلری قرار داشتند به اسلحه و مهمات و دارو . و از سوی دیگر ، نیاز انگلیسیها به حفظ کانال سوئز و چاههای نفت جنوب ایران .
حمله و تصرف ایران :
آنگاه مسله رساندن اسلحه و مهمات به جبهه شوروی ، مطرح شد . انگلیسیها ایران را که مطمئن‌ترین و کوتاهترین راه بود پیشنهاد کردند . چراکه راه آهن سراسری آن از خلیج فارس به دریای خزر مطمئن‌ترین وسیله نقلیه به شمار می‌رفت . انگلیسی ها ایران را پیشنهاد کردند . از طرف دیگر انگلستان با شناختی که از عملکرد دولت و ارتش ایران داشت ، می دانست که با حمله متفقین به ایران ، این نهادها از خط مشی ترسیم شده توسط انگلستان ، تبعیت خواهند کرد .